فرصت‌های زنان در حوزه‌ی ورزش قابل مقایسه با مردان نیست

به گزارش پویشگران گیل:
انجام فعالیت‌های بدنی مناسب درمیانسالان شاغل
ورزش پدیده اجتماعی فرهنگی است که پیوندی بسیار محکم با مجموعه نهادها و ساختارهای اجتماعی دارد. یعنی دستاوردهای ورزش و فعالیت‌های ورزشی را می‌توان یک شاخص عمومی دانست. از طریق ورزش می‌توان در باره ی سطح پیشرفت اجتماعی و فرهنگی یک جامعه قضاوت کرد و از سوی دیگر پیشرفت و توسعه ورزش نیز به عوامل اجتماعی حاکم بر جامعه وابسته است. در نگرش علمی و فهم پدیده ورزش باید از جامعه شناسی کمک گرفت زیرا ورزش یکی از گونه‌های برجسته ی فعالیت انسانی است که تنها از رهگذر افراد،گروه‌ها و چارچوب‌های اجتماعی،با همه‌ی درونمایه‌ها و بروندادهای آن زمینه پیدایش می‌یابد.
زنان در همه کشورها و در طول تاریخ نقش خاصی و اغلب حاشیه ای در فعالیت‌های فیزیکی داشته اند. امروزه نیز علیرغم توسعه در ورزش زنان ما شاهد مشارکت کمتر آنها نسبت به مردان می‌باشیم.
فرصت‌های زنان در حوزه‌ی ورزش قابل مقایسه با مردان نیست یه همین دلیل یکی از اساسی‌ترین موضوعات مطرح شده در جامعه شناسی ورزش بررسی میزان مشارکت بانوان در فعالیت‌های ورزشی و عوامل تأثیر گذار بر آن می‌باشد. به دلایل فراوانی که اغلب آنها فرهنگی و اجتماعی هستند. زنان در طول تاریخ فرصت کافی پیدا نکرده است تا شایستگی خود را برای مشارکت فعال در ورزش به اثبات رساند. زیرا مرزهایی در برابر زنان نهاده شده که این مرزها را نقش‌های اجتماعی وی بعنوان موجود مونث ترسیم کرده است. بسیاری از اوقات رخدادهایی اتفاق افتاده که زن در آنها بر سر دوراهی زن بودن با ورزش قرار گرفته و می‌بایست یکی از این دو نقش را برگزیند چرا که اغلب جوامع انسانی مشارکت ورزشی به گونه ای سنتی منحصر به مردان بوده است . خانه‌داری،تربیت کودک و کسب درآمد برای زندگی،فرصت کمی را دراختیار زنان برای شرکت در فعالیت‌های بدنی به آنان میدهد. زمانی که جنسیت با ایجاد روابط طبقه ای در هم آمیخته و وارد زندگی زنان می‌شود در زندگی آنان دگرگونی بنیادی ایجاد می‌نماید. زن بودن یعنی بهره مندی از شانس کمتر برای پرداختن به ورزش و اگر زن ازدواج کرده و فرزند داشته باشد نسبتاً از شانس زیادی برای پرداختن به ورزش‌هایم نظم و سازمان یافته برخوردار نخواهد بود.
در همین راستا تندنویس معتقد است: 5/43درصد زنان و 5/54درصد مردان بین 5/3تا5/4ساعت در هفته ورزش می‌کنند و رشته‌های ورزشی جاری زنان به ترتیب نرمش،فوتبال،پیاده روی،والیبال،بدنسازی و شنا می‌باشد.در حالی که مردان بیشتر به ورزش‌های نرمش،فوتبال،پیاده روی،بدنسازی و والیبال می‌پردازند.
شعبانی بهار و همکاران، به این نتیجه رسیدند که بین پایگاه اقتصادی اقتصادی و اجتماعی و نوع رشته‌ی ورزشی زنان ورزشکار رابطه وجود دارد.بدین شکل که افراد در رشته‌های ورزشی هندبال و بسکتبال در پایگاه اقتصادی-اجتماعی متوسط جامعه در رشته‌های ورزشی دفاع شخصی و سلاح سرد در پایگاه اقتصادی-اجتماعی بسیار پایین قرار دراند. همچنین بین میزان در آمد خانواده و سطح تحصیلات پدر با نوع رشته ورزشی آنها رابطه وجود دارد. از نظر لیکر، طبقه اجتماعی یک از عوامل موثر بر دستیابی به فرصت‌ها در ورزش می‌باشد.چرا که اگر خانواده ای درآمد کمتری داشته باشد به طور طبیعی فرصت کمتری برای پیوستن به یک باشگاه ورزشی و یا انجام برخی ورزش‌ها مثل اسکی قایق سواری را خواهد داشت. چرا که برای انجام بسیاری از فعالیت‌های ورزشی پول و تجهیزات لازم است.در این گونه موارد افراد یا مجبورند به سمت ورزش‌های همگانی و یا ورزش‌های با هزینه‌ی کم روی بیاورند(تأمین هزینه با بودجه ی دولتی یا انجام آن با هزینه و تجهیزات کمتر).
از دیدگاه بوردیو، یک از مهم‌ترین عوامل که میتواند نحوه ی توزیع رفتارهای ورزشی در میان اقشار متفاوت جامعه را توضیح دهد سرمایه ی اقتصادی شامل:درآمد پولی،سایر منابع مالی،دارایی‌ها و حقوق مالی است. درآمد و پایگاه اجتماعی بالا مشارکت بیشتر از برنامه‌های ورزشی را بدنبال داشته و سبب تجربه رویدادهای ورزشی و استفاده ی بیشتر از برنامه های ورزشی می‌گردد. در آمد طبقات متوسط و طبقه کارگر اجازه ی استفاده از امکانات ورزشی هزینه ی عمومی فراهم می‌گردد، هدایت می‌نماید. طبقه پایین با درآمد کم مشارکت منظمی در ورزش نداشته و در نتیجه قادر به کسب موفقیت‌های بزرگ نمی‌گردد. مشارکت منظم در ورزش نیاز به زمان کافی و منابع مالی مناسب بخصوص برای انجام و ادامه ی فعالیت‌های منظم ورزشی هستند.
جیولیونوتی با مطالعه ی تحقیقات و باز تفسیرهای جامعه شناسان کانادایی از طبقه بندی‌های بوردیو در خصوص فعالیت های بدنی و اوقات فراغت به این نتیجه رسید که:
“زنان طبقه متوسط طرفدار تمرینات ورزشی،ایروبیک و شنا هستند که نشان دهنده آن است که زنان این طبقه قوانین رفتاری را به خود تحمیل می‌کنند تا خوش هیکل و خوش ظاهر باقی بمانند و بازارکاری که آنها به دنبال آن هستند بیشتر مکان‌هایی است که معیارهای طبقه ی با نفوذ در آنجا حاکم بوده و با هیکل زنانه ارتباط دارد. زنان طبقه ی کارگر کمتر فعالیت ورزشی دارند زیرا تمرینات ورزشی منافع کمی برای آنها دارد خوش هیکلی و لاغری در زندگی کارگری آنها تأثیر چندانی ندارد. افراد ثروتمند دارای سبک‌هایی از زندگی هستند که به طور معمول شامل شرکت در گلف،تنیس،اسکی،قایق سواری و دیگر فعالیت‌های ورزشی می‌شود که هزینه‌های آن از طرف خود افراد پرداخت می‌شود و در باشگاه‌ها و تفرج‌گاه‌های انحصاری انجام می‌پذیرد.سبک زندگی افراد طبقه‌ی کارگر و با در آمد متوسط با فعالیت‌های ورزشی همراه است که طبق مرسوم رایگان و برای عموم آزاد است که با بودجه دولتی و کمک مالی دولت انجام می‌شود.سبک زندگی افراد کم درآمد و کسانی که در فقر زندگی می‌کنند اغلب با شکل‌های متفاوتی از مشارکت ورزشی همراه است. از آنجا که این افراد بیشتر وقت و انرزی خود را صرف غلبه بر چالش‌های زندگی روزمره می‌نماید.منابع اندکی برای پرداختن به ورزش در اختیار خواهند داشت.طبقات پایین رابطه ابزاری با بدن خود دارند کم توجهی به سلامتی ،غذا خوردن ناسالم و ..در فرهنگ بدنی یافت می‌شود و به ورزش‌هایی گرایش دارند که مقاومت در برابر درد،سختی و قدرت بدنی بیشتری طلب می‌کند(موتورسواری،مشت زنی،هاکی،کشتی و زور آزمایی).
ساده ترین و بهترین ورزش در میانسالی پیاده روی است. 30دقیقه ورزش متعادل روزانه می‌تواند بسیار کارآمد باشد و کیفیت زندگی را در سنین میانسالی بهبود بخشد. این ورزش هم از نظر روحی و هم جسمی تأثیرگذار است.پیاده روی روزانه نیاز به هزینه و تجهیزات ندارد و شما می‌توانید به راحتی در روزهای آلوده و سرد سال این فعالیت را به طور منظم در منزل انجام دهید و زمان فعالیت و پیاده روی خود را به صورت روزانه ثبت کنید. آن را به صورت یک وظیفه برای خود در نظر بگیرید.بعد از گذشت یک ماه اثرات شگفت انگیزش را خواهید دید.این فعالیت منظم و مداوم روزانه مشکل خواب بسیاری از سالمندان را می تواند حل کند.خیلی از میانسالان به علت عدم فعالیت روزانه و خسته نبودن دچار اختلال خواب شبانه می‌گردند، در فواصل کوتاه از خواب می‌پرند و یا هنگامی که به رختخواب می‌روند به اندازه ی کافی خسته نیستند به همین خاطر زمان زیادی طول فعالیت فیزیکی روزانه بخشی از انرژی شما را مصرف می‌کند و به سیستم شبانه روزی خوابتان کمک می‌کند.بسیاری از مراجعین میانسال به درمانگاه‌ها از سیستم خواب ناکارآمدشان شکایت دارند و ادعا دارند که موقع رفتن به رختخواب دچار فکر و خیال می‌شوند، اگر در طول روز خود را با فعالیت‌های ورزشی خسته کنید به مغزتان فرصت نمی‌دهید که هنگام خواب فکرهای باطل را سراغتان بیاورد.
طبق تحقیقات انجام گرفته، ورزشکاران مسن نسبت به گروه همسالانی که ورزش نمی‌کنند ازدرک و شناخت بیشتری برخوردار هستند و کمتر دچار فراموشی در سنین بالاتر می‌شوند، چرا که ورزش، به خصوص ورزش‌های هوازی، به حفظ و تقویت دقت و قدرت ذهنی کمک می‌کند.باید توجه داشته باشید که با ورود به میانسالی و بازنشستگی ناخودآگاه فعالیت بدنی و فعالیت بیرون از منزل افراد کاهش می‌یابد، پس کالری دریافتی روزانه نیز باید کاهش یابد.به خصوص افراد میانسال توجه داشته باشند که از خوردن غذاهای پرچرب و پرکالری و پرنمک به ویژه در وعده‌ی شام پرهیز نمایند.با افزایش سن سوخت و ساز بدن کاهش می‌یابد، پس حتماً به میزان انرژی دریافتی از غذاها در این سنین توجه داشته باشید تا ازبیماری‌های قلبی و عروقی و پرفشاری خون در امان بمانید.
اگر شما تاکنون هیچ ورزشی انجام نداده اید و احساس می‌کنید که از تناسب اندام خارج شده اید، در ابتدا با شدت کم تمرین کنید و به مرور زمان شدت فعالیت خود را افزایش دهید.در روزهای اول 10 تا 15 دقیقه ورزش آهسته کفایت می‌کند و به تدریج سرعت و مسافت را افزایش دهید.
شما می‌توانید با فعالیت ورزشی منظم و روزانه پیری را به تأخیر بیندازید و به راحتی کیفیت زندگی سال‌های آینده خود را بالا ببرید.با افزایش سن و خانه نشینی و کاهش فعالیت روزانه، عضلات کم کم ضعیف می‌شوند و توانایی خود را از دست می‌دهند، با ورزش تا حد زیادی جلوی ضعیف شدن عضلات را بگیرید.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که اینکه در چه سنی ورزش کنید اهمیت ندارد بلکه از هر زمان که افراد شروع کنند نتیجه ی مطلوب را خواهد گرفت و نشاط و سلامتی را به زندگی خود می‌آورند.
دکتر روی شفرد متخصص رشته ی ورزش و سلامت در دانشگاه تورنتو می‌گوید: شما نمی‌توانید وسیله ای بهتر از ورزش برای جوان ماندن پیدا کنید .سابقاً عده‌ی زیادی عقیده داشتند که وضع افراد مسن را از نظر فیزیولوژی نمی‌توان اصلاح کرد،بلکه حداکثر ممکن است پیر شدن آنها را کمی به تأخیر انداخت.اما آزمایشاتی که در 20 سال اخیر به عمل آمده است خلاف این نظریه را ثابت کرده است.رئیس لابراتور پیری در دانشگاه ویسکانسین در مورد این مسئله چنین می‌گوید: سرانجام همه پیرخواهیم شد و زندگی مان به اتمام خواهد رسید، اما کیفیت زندگی برای میانسالانی که فعال هستند به مراتب بهتر از آنهایی است که در سنین بالا عشق و علاقه به زندگی را از دست داده‌اند.
همچنین انجام راهکارهای ذیل می‌تواند کمک به بهبود و نهادینه شدن ورزش در بین عموم مردم باشد:
1-جلوگیری از عزل ونصب‌های سیاسی ورزشی و سیاست گذاری کلان وزارت ورزش و جوانان و ادارت ورزش و جوانان استان‌ها می‌تواند افزایش نقش ورزش در سبد اقتصاد خانواده‌های ایرانی را موجب شود.
2- فراهم نمودن فضاهای تخصصی مناسب ورزشی برای میانسالان
3-اختصاص یارانه ورزشی برای هر فرد
4-فراهم سازی زیرساخت مناسب
5-در ورودی پارک‌ها یا همایش‌ها شاخص توده بدنی و یا فشارخون اندازه گیری شود
6-همکاری شهرداری‌ها
7-شرکت میانسالان در فستیوال‌های ورزشی،موهنوردی، دوچرخه سواری، اتومبیل رانی،قایقرانی
8-سنجش قد و وزن افراد در محیط های اداری و شغلی
9-اختصاص مسیر امن برای دوچرخه سواری
10-مشارکت بخش خصوصی در ساخت و نگهداری اماکن‌ها و فضاهای ورزشی
11-سهم مشارکت بزرگ آموزش و پرورش
12-نقش مهم رسانه‌ها در نگرش فرهنگ سازی ورزش
13-ایجاد اپلیکیشن‌های ورزشی و بازی
14-تصویب سیاست روشن برای توسعه ورزش در بین مردم  و شهروندان
15-افزایش سهم ورزش در تدوین برنامه‌های 5ساله توسعه کشور

تهیه و تنظیم : دکتر آذر خسروی اقدم
کارشناس ورزش همگانی اداره کل ورزش و جوانان استان گیلان