احتمال ورود گونه مهاجم به واسطه آب توازن کشتی‌ها به حداقل رسیده است

به گزارش پویشگران گیل:
مدیرکل دفتر بررسی و مقابله با آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اجرا کردن مواردی ازجمله عوض کردن آب توازن و نمونه‌گیری از آب توازن کشتی‌ها باعث شده تا احتمال ورود گونه مهاجم به واسطه آب توازن کشتی‌ها به حداقل برسد.
آلودگی دریاها و اقیانوس‌ها یکی از معضلاتی است که تنوع زیستی آبزیان، امنیت غذایی، پایداری اکوسیستم‌های آبی و در نهایت سلامت انسان را تهدید می‌کند و دیدگاه بشر مبنی بر استفاده از تمام ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل برای رسیدن به رشد و توسعه بیشتر باعث شده تا این آلودگی‌ها هر روز بیشتر شود.
آلودگی‌های نفتی، پلاستیکی، پساب‌ها، مواد شیمیایی، پسماند شهری و صنعتی، آب توازن کشتی‌ها ازجمله مواردی هستند که منجر به آلودگی دریاها و اقیانوس‌ها شده‌اند.
در این میان آب توازن(آبی که به همراه مواد معلق موجود در آن به منظور کنترل اختلاف آبخور سینه و پاشنه و پهلو و فشارهای وارده بر یک کشتی برداشت می‌شود) بیشتر از جهت وارد کردن گونه‌های مهاجم غیربومی به اکوسیستم‌های آبی مورد توجه است و در گذشته ورود گونه شانه‌دار به دریای خزر و گونه‌های پلانکتونی غیربومی در خلیج فارس بر اثر تخلیه آب توازن کشتی‌ها، برای کشور ما مشکل‌ساز شده است.
در این خصوص، امید صدیقی؛ مدیرکل دفتر بررسی و مقابله با آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم گفت: در مورد مدیریت آب توازن کشتی‌ها، کنوانسیون مدیریت آب توازن کشتی‌ها را داریم که این کنوانسیون مربوط به سازمان بین‌المللی دریانوردی است و مسئولیت آن در کشور ما با سازمان بنادر و دریانوردی است.
وی افزود: بحث انتقال گونه‌های غیربومی و مهاجم و بحث آلودگی‌ها نفتی دو تهدیدی است که به واسطه آب توازن کشتی‌ها ایجاد می‌شود؛ البته آلودگی‌های نفتی ناشی از آب توازن مربوط به گذشته بوده است. در گذشته نفتکش‌ها آب توازن خود را در تانک‌ها خالی می‌کردند و این آب آغشته به نفت می‌شد و همان آب آغشته به نفت را تخلیه می‌کرد اما الان کشتی‌ها اصطلاحاً دو جداره شده‌‌اند و به تدریج در 15 سال اخیر این مشکل حل شده و اکثر نفتکش‌ها از این نظر مشکلی ندارند.
مدیرکل دفتر بررسی و مقابله با آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به ورود گونه‌های مهاجم به اکوسیستم‌های آبی گفت: در سال‌های گذشته ورود یک گونه شانه‌دار مهاجم در دریای خزر ذخایر ماهی کیلکا را از کاهش داد. در جنوب کشور هم ورود گونه‌های مهاجم را داشته‌ایم که در یک مورد ورود یک گونه مهاجم فیتوپلانکتونی به آب‌های ما باعث شکوفایی پلانکتونی شدیدی شد که مرگ و میر آبزیان، نابودی اکوسیستم‌ها و خسارت به دستگاه‌های آب شیرین‌کن در سواحل بندرعباس را در پی داشت.
صدیقی اظهار کرد: درحال حاضر مسئولیت نظارت بر آب توازن کشتی‌ها با سازمان بنادر است و ما در سازمان محیط زیست این مورد را پیگیری می‌کنیم. همچنین کمیته‌های مشترکی نیز داریم که موضوعات مختلف در حوزه محیط زیست دریایی ازجمله همین بحث آب توازن را جلو می‌بریم.
وی گفت: دریای عمان و خلیج فارس با نظر کنوانسیون کویت(راپمی)، به عنوان منطقه ویژه انتخاب شده‌اند و الزام شده تمام کشتی‌هایی که می‌خواهند به منطقه ما وارد شوند، پیش از ورود، در اقیانوس هند آب توازن خود را عوض کنند؛ یعنی به تدریج آب توازن خود را تخلیه و از آب اقیانوسی را برداشت می‌‌کنند که این کار گونه‌های مهاجم احتمالی را کم می‌کند.
مدیرکل دفتر بررسی و مقابله با آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: مورد دیگری که برای جلوگیری از ورود گونه مهاجم انجام می‌شود، این است که افسر کنترل سازمان بنادر از آب توازن هر کشتی که بخواهد در بنادر کشور ما پهلو بگیرد، نمونه‌گیری می‌کند تا مطمئن شود کشتی عوض آب توازن را انجام داده باشد. یک سری تجهیزات هم سازمان بنادر در بنادر تعبیه کرده که پس از نمونه‌گیری تعداد و نوع گونه‌های موجود در آب توازن را اندازه‌‌گیری می‌کند.
صدیقی ادامه داد: آزمایشگاه‌هایی نیز در بنادر مهم کشور ازجمله چابهار، بندر عباس، بوشهر، انزلی و بندر امیرآباد تأسیس کرده‌ایم که نمونه‌ آب توازن کشتی‌ها را بررسی کند. این آزمایشگاه‌ها مرتباً نمونه‌ها را کنترل می‌کنند.
وی با اشاره به اهمیت سیستم‌های Treatment گفت: کار اصلی که انجام می‌شود این است که سازمان جهانی دریانوردی کشتی‌ها را الزام کرده که با باید تجهیزات و سیستم‌های Treatment را در کشتی‌ها نصب کنند. این دستگاه گونه‌ها زیستی داخل آب توازن کشتی‌ها را به وسیله ازن و یا اشعه فرابنفش حذف می‌کند و تهدید را به حداقل می‌رسانند.
مدیرکل دفتر آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: اکثر کشتی‌های کشورهای پیشرفته این تجهیزات را نصب کرده‌اند و در کشور ما نیز نفتکش‌های شرکت ملی نفت همگی تجهیزات را نصب کرده‌ و کشتی‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز بیشترشان به این ابزار تجهیز شده و بقیه نیز درحال نصب تجهیزات هستند.
صدیقی اضافه کرد: جلوگیری از ورود گونه غیربومی به آب‌های ایران برای ما اهمیت زیادی دارد و مرتباً روی آن نظارت داریم. خوشبختانه با درنظر گرفتن تمام موارد مذکور تهدید ورود این گونه‌ها از طریق آب توازن کشتی‌ها بسیار کم شده است.