به گزارش پویشگران گیل: صنعت شیر به عنوان یکی از صنایع مهم و استراتژیک در بسیاری از کشورها شناخته شده است. صنایع لبنیات در نقش صنایع بالادستی و پایین دستی این بخش در حال فعالیت هستند و در زنجیره تامین محصولات لبنی ،از تولید شیر تا تولید محصولات نهایی نقش مهمی را بازی می کنند. محصولات لبنی ،به دلیل داشتن ترکیبی از انواع مختلف مواد مغذی شامل پروتئین ،کلسیم ،ویتامین‌ها و مواد معدنی، به عنوان یکی از مهمترین صنایع غذایی برای سلامت جامعه شناخته شده است. بنابراین، افزایش حساسیت در بخش صنعت شیر و محصولات لبنی بسیار طبیعی است و نشان از اهمیت این بخش در حفظ سلامت و رشد جامعه دارد. همچنین صنعت شیر و لبنیات به دلیل ایجاد اشتغال و افزایش تولید در بسیاری از کشورها به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی شناخته شده است. در نتیجه ،توسعه و پیشرفت در این صنعت میتواند به رشد و توسعه اقتصادی کشورها کمک کند. صنعت شیر در کشور در سال‌های گذشته با مشکلاتی مانند کمبود نقدینگی، عدم نفع دامداران، سود کم برای صنایع و نبود کشش در بازار برای افزایش قیمت محصولات مواجه بوده است. این مشکلات می‌توانند در صورت عدم برنامه ریزی و مدیریت مناسب به بحران تبدیل شود. برای حل این مشکلات و جلوگیری از بروز بحران در صنعت شیر، باید به دنبال راه حل جایگزین و موثر برای این مشکلات باشیم. برای مثال ، دولت میتواند از طریق ارائه کمک‌های مالی و تسهیلات بانکی به دامداران کمک کند تا بتوانند هزینه‌های خود را تامین کنند و خودکفایی مالی خود را بهبود ببخشند. همچنین ،باید تلاش کرد تا با دادن تسهیلات و مزایای مالی و مالیاتی به صنایع لبنی ،سودآوری این صنعت افزایش یابد تا بتواند بهترین قیمت برای شیر و محصولات لبنی تعیین کنند. از سوی دیگر باید در بازاریابی و تبلیغات برای محصولات لبنی اقدامات لازم را به عمل آورد تا بازار محصولات بهبود یابد و قیمت محصولات افزایش یابد. همچنین ،تلاش برای افزایش کیفیت محصولات لبنی و افزایش رضایت مشتریان نیز میتواند به افزایش قیمت محصولات و بهبود سودآوری کمک کند. به طور کلی برای حل مشکلات صنعت شیر ،باید به دنبال راه حل‌های مقطعی و یکجانبه نباشیم و تلاش کنیم تا با همکاری بین دولت ،دامداران و صنایع لبنی، به یافتن راه حل‌های موثر و بهبود عملکرد صنعت شیر بپردازیم. این وضعیت میتواند به عدم اعتماد دامداران و ایستگاه‌های جمع آوری شیر به صنلیع لبنی و دولت منجر شود و در نهایت موجب از یین رفتن این صنعت در بعضی مناطق و کاهش تولید صنعت شیر در کل کشور شود. به همین دلیل، لازم است دولت و صنایع لبنی،برای رفع این مشکلات و تضمین پرداخت به موقع پول خرید شیر، برنامه‌های مناسبی را به عمل آورند. برای مثال ،برنامه تسهیلات بانکی و کمک‌های مالی به کارخانه‌های لبنی برای تامین نقدینگی مورد نیاز برای پرداخت به موقع به دامداران و ایستگاه‌های جمع آوری شیر ،میتواند بهبود وضعیت را به همراه داشته باشد. همچنین ، افزایش کیفیت شیر و محصولات لبنی، توسعه بازار هدف و تبلیغات موثر میتواند به افزایش قیمت محصولات و بهبود سود آوری کمک کند ودر نتیجه، امکان پرداخت به موقع به دامداران و ایستگاه‌های جمع آوری شیر را فراهم سازد. افزایش شدید قیمت نهاده‌های دامی مانند خوراک دام ،علوفه، کنسانتره و دارو ،میتواند یکی از عواملی باشد که واحدهای تولید کننده را از مدار فعالیت خارج کند. با توجه به اینکه این نهاده‌ها بخش مهمی از هزینه‌های تولید دام‌ها هستند، افزایش قیمت انها به طور مستمر و بدون کنترل میتواند باعث افزایش هزینه‌های تولید شیر و محصولات لبنی شود ودر نتیجه ،سود آوری کمتری برای کارخانه‌های لبنی به دنبال داشته باشد. وضعیت تولیدکنندگان شیر در حال حاضر به میزانی نگران کننده است به خاطر آنکه بسیاری از آنها ناچار هستند نهاده‌های دامی رابه نرخ گران بخرند و شیر را به نرخ پایین تر از هزینه تولید بفروشند.این روند باعث کاهش سود آوری و در نهایت تعطیلی واحدهای تولید کننده شیر می‌شود. معضلات مالی و اقتصادی دامداران و واحدهای تولید شیر خام در برخی مناطق استان‌ها به گونه ای شدید شده که برخی از دامداران ناچار به روانه کردن دام‌های شیرده خود به کشتارگاه‌ها شده اند. این موضوع نشان دهنده شدت و بحرانی بودن وضعیت مالی و اقتصادی دامداران و واحدهای تولید شیر خام است. دلیل اصلی این مشکل ،عدم تعادل بین قیمت نهاده‌های دامی و قیمت شیر و محصولات لبنی است که در نتیجه باعث کاهش سود آوری و کاهش درآمد دامداران و واحدهای تولیدی شیر خام می‌شود. این مشکل باعث می‌شود که بسیاری از دامداران نتوانند هزینه‌های تولید را تامین کنند و در نتیجه ،ناچار به فروش دام‌های شیرده خود به قیمت پایین‌تر از هزینه تولید شوند. در این موقعیت کشتار دام‌های شیر ده هیچگونه توجیه اقتصادی ندارد و این امر صرفا در شرایطی رخ می‌دهد که فعالان این عرصه با تنگناهای مالی و چالش‌های اقتصادی عمیقی مواجعه شده اند .به عبارت دیگر این اقدام یک راه حل پوچ و عجولانه برای مشکلات مالی و اقتصادی دامداران است و در بلند مدت به هیچ وجه نمی‌تواند بهبودی برای صنعت شیر باشد. یکی دیگر از مشکلات به دوری فاصله بعضی از روستاها و دامداران بامراکز جمع آوری و هزینه حمل ونقل می تواند باعث شود که دامداران دو وعده شیر تولیدی را به یک وعده تحویل دهند. این امر میتواند باعث افت کیفیت شیر شده و در نتیجه کاهش ارزش شیر تولیدی شود.همچنین، میتواند به تاثیرات منفی در قیمت فروش شیر نیز داشته باشد. در ضمن این وضعیت ،میتواند باعث افزایش بار میکروبی شیر شده و زمینه را برای فساد شیر فراهم کند. بنابراین ، بهترین است که دامداران شیر را در زمان مناسب تحویل دهند. همچنین، شیر تحویلی مراکز جمع آوری شیر و کارخانجات لبنی ابتدا آزمایش می‌شود و بر حسب درجه کیفیت شیر، مبلغ آن پرداخت می‌شود. اگر شیر شرایط لازم را برای تحویل گرفتن نداشته باشد، شیر برگشت داده می‌شود و اگر درجه شیر پایین باشد ،منجر به کسر از قیمت شیر گردیده که لازم به توضیح است که معیارهای درصد چربی و بار میکروبی به عنوان شاخص تعیین کننده کیفیت شیر ،در نقش جایزه برای دامداران ارائه می‌شود. ازاین رو کیفیت شیر پایین ،ممکن است باعث کاهش ارزش بازار شود و در نتیجه ،دامداران ممکن است مجبور به فروش شیر خود به قیمت پایین‌تری شوند. این امر باعث کاهش درآمد و سود دامداران می‌شود. بدیهی است که شیر قیمت مصوب دارد و افزایش هزینه نهاده‌ها ،هزینه تمام شده شیر را افزایش می‌دهد. همچنین، تاخیر در پرداخت مبلغ شیر تحویلی به دامداران توسط کارخانجات لبنی میتواند مشکلاتی را برای دامداران ایجاد کند. بدون داشتن سرمایه کافی، دامداران و مراکز جمع آوری شیر و کارخانجات لبنی نمی‌توانند به صورت کامل و کارآمدی فعالیت خود را انجام دهند و این میتواند منجر به کاهش کیفیت و کمبود شیر تولیدی شود. بنابراین ،حمایت از دامداران و ایجاد سیاست‌هایی برای تامین سرمایه ،میتواند به بهبود عملکرد صنعت شیر و تولید بیشتر و با کیفیت تر شیر کمک کند. سرانه مصرف شیر در کشور نسبت به میانگین جهانی کمتر است. برای افزایش مصرف شیر و ترغیب مردم به مصرف بیشتر شیر ،اختصاص یارانه میتواند به کمک زیادی برای صنعت شیر باشد. افزایش مصرف شیر می تواند باعث تولید بیشتر شیر شده و گردش مالی بهتری در صنعت شیر پیدا می کند. به علاوه رسانه‌ها در زمینه فرهنگ سازی مصرف شیر و محصولات لبنی نقش بسیار مهمی دارند با افزایش آگاهی مردم در خصوص مصرف آن ،می‌توانند به افزایش سرانه مصرف شیر کمک کنند. پیام‌های آموزشی و ترویجی در مورد مزایای مصرف شیر، می‌توانند به ترغیب مردم به مصرف بیشتر شیر کمک کرده و در نتیجه به بهبود صنعت شیر و تولید بشتر و با کیفیت‌تر شیر کمک کنند. از مشکلات دیگر کارخانجات لبنی ،کاهش میزان دریافت شیر در فصول گرم است.در فصل گرم بهار و تابستان، به دلیل رقابت با مراکز تولید بستنی و دیگر صنایع باعث کاهش تمایل دامداران و مراکز جمع آوری شیر به فروش شیر به کارخانه‌های لبنی شده است. برای حل این مشکلات می‌توان از راهکارهایی مانند ایجاد تفاهم‌نامه با دامداران و مراکز جمع آوری شیر در فصل گرم و اقدام کردن سیاست‌هایی برای نگه داری شیر در فصل زمستان استفاده نمود. همچنین ایجاد بازارهای جدید برای محصولات لبنی میتواند به کاهش تاثیر این مشکلات بر روی کارخانجات لبنی کمک کرد. در خاتمه باید یاد آوری کرد که صادرات فرآورده‌های لبنی میتواند یکی از راهکارهای افزایش ارزش افزوده در این صنعت به عنوان اصلی‌ترین کمک به صنعت شیر در کشور محسوب شود. با این حال، متاسفانه به دلیل برخی مسائل صادرات محصولات لبنی با مشکل مواجه شده است و کشور ما نمی‌تواند مثل کشورهای دیگر به عنوان یکی از صادر کنندگان برجسته در این حوزه به شمار آید. امیدواریم به کمک مسئولان و ایجاد شرایط مساعد بتوانیم مازاد تولیدات را به بازار جهانی صادر کرده و به عنوان یکی از کشورهای صادر کننده قوی و پایدار شناخته شویم. این اقدام میتواند به بهبود صنعت شیر در کشور و ایجاد گردش مالی بهتر در این حوزه کمک کند و به سلامت عبور از مشکلات کنونی صنعت شیر در کشور کمک کند.
تهیه و نتظیم : مرتضی جلیل نژاد
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
