مدیرپزشکی اداره کل انتقال خون گیلان:با افزایش سن جمعیت در کشور نیاز و مصرف پلاکت رشد بیشتری یافته است

به گزارش پویشگران گیل: مدیرپزشکی اداره کل انتقال خون گیلان شرایط لازم برای “اهدای پلاکت” و انواع روش‌‌های تهیه پلاکت را تشریح کرد.
دکتر ایزدی پوردر گفتگوی اختصاصی با پویشگران گیل گفت: در سال گذشته ۶۵۲ واحد پلاکت آفرزیس در مراکز درمانی توزیع شده است پلاکت آفرزیس مورد نیاز مراکز درمانی استان تامین و مورد مصرف بیماران قرار می گیرد.
وی با اشاره به اینکه پلاکت یکی از ترکیبات خون است که به انعقاد و کنترل خونریزی در بدن کمک می‌‌کند، تصریح کرد: مقدار پلاکت در هر میلی متر مکعب از خون دست کم ۱۵۰ هزار سلول و حداکثر ۴۰۰ هزار سلول پلاکت است که در عمل انعقاد خون نقش دارد و در جلوگیری از خونریزی رگ‌‌ها به ترمیم جداره عروق کمک می‌‌کند.
وی افزود: با تزریق هر واحد پلاکت میزان پلاکت‌‌های بدن بیمارتقریبا ۱۰ هزار عدد درهر میلی متر مکعب افزایش می‌‌یابد.
دکتر ایزدی پور اضافه کرد: نگهداری پلاکت در خارج از بدن و درون کیسه‌‌های نگهداری ۳ تا ۵ روز امکان‌‌پذیر است و این فرآورده حیاتی باید در دمای ۲۰ تا ۲۴ درجه سانتیگراد (دمای اتاق) نگهداری شود.
مدیر پزشکی اداره کل انتقال خون گیلان با بیان این‌‌که پلاکت به شیوه‌‌های مختلفی تهیه می‌‌شود تصریح کرد: بیشتر پلاکتی که در زمان حاضر در کشور تهیه و تولید می‌‌شود پلاکت رندوم (Random) است و باید در همان ۶ ساعت اولیه پس از اهدای خون از سایر سلول‌‌ها و بخش‌‌های خون جدا شود و هر ۶ واحد آن که توسط ۶ نفر از اهدا کنندگان خون تهیه می شود یک دوز درمانی است.
وی گفت: در روش آفرزیس نیز پلاکت از خون جدا شده و سایر اجزای خون همزمان به بدن اهداکننده باز می‌‌گردد.
دکتر ایزدی پور در توضیح این روش بیان کرد: در تهیه پلاکت به روش آفرزیس، خون اهداکننده توسط یک ست یک بار مصرف جدا و وارد دستگاه تمام اتوماتیکی می‌‌شود که می‌‌تواند ترکیبات خون را از هم جدا کند. در هر بار اهدای پلاکت به روش آفرزیس به اندازه ۶ تا ۸ واحد اهدای خون به روش معمول، پلاکت جمع آوری می‌‌شود.
وی ادامه داد : تفاوت این روش دریافت پلاکت با استخراج پلاکت از کیسه‌های خون اهدایی در این است که منشأ پلاکت، یک شخص است و پلاکت به میزان بیشتری اهدا می‌شود.
وی با بیان اینکه طول عمر پلاکت سه تا پنج روز است افزود: در این روش هم پلاکت‌ها بهترحفظ می‌شوند و هم این که به هنگام ورود به بدن گیرنده، تنوع آنتی‌ژن کمتری به وجود می‌‌آید و ترمیم و اصلاح کمبود پلاکت، موفق‌تر خواهد بود. پلاکتی که تنها از یک اهدا کننده دریافت می‌‌شود احتمال واکنش بدن بیمار به پلاکت را نسبت به دریافت پروتئین‌‌های متعدد از اهدا کنندگان مختلف کاهش می‌‌دهد.

مصارف درمانی پلاکت

دکتر ایزدی‌پور با اعلام اینکه امکان اهدای پلاکت به روش آفرزیس در مرکز استان‌‌وجود دارد، افزود: هر واحد پلاکت ارزش درمانی ۶ تا ۸ واحد پلاکت رندوم را دارد به همین دلیل پزشکان معالج نیز از این محصول رضایت بیشتری دارند.
وی در خصوص موارد مصرف این فرآورده خون گفت: بیماران مبتلا به سرطان خون، بیماران مبتلا به کم خونی ناشی از عملکرد مغز استخوان، بیمارانی که پیوند مغز استخوان انجام داده یا تحت درمان با داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی هستند و بیماران تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی از جمله مصرف‌‌کنندگان اصلی این فرآورده حیات بخش هستند.
مدیرپزشکی اداره کل انتقال خون گیلان ادامه داد: افرادی که بیماری‌‌های خونریزی دهنده یا اختلالات انعقادی دارند، بیمارانی که به تزریق پلاکت خون کامل پاسخ نمی‌‌دهند یا دارای مقاوت پلاکتی هستند و بیمارانی که اعمال جراحی بزرگ مانند جراحی قلب باز دارند از مصرف‌‌کنندگان پلاکت آفرزیس هستند.

شرایط اهدای پلاکت مستقیم

به گفته ایزدی‌پور شرایط اهدای پلاکت به روش آفرزیس همان شرایط اهدای خون است و افراد از سن ۱۸ تا ۶۰ سال می‌‌توانند پلاکت اهدا کنند. وزن فرد باید بالای ۵۰ کیلوگرم باشد و همچنین اهداکنندگان پلاکت، سه روز قبل از اهدا، نباید آسپرین مصرف کنند، چون آسپرین، فعالست پلاکت در بدن را مختل می‌‌کند. برای اهدای پلاکت باید تعداد پلاکت‌‌های موجود در هر میکرولیتر زیر ۱۵۰ هزار عدد نباشد.
وی افزود:اهداکنندگان خون پس از انجام مراحل پذیرش،معاینه‌،مشاوره‌و آزمایش‌هایی نظیر شمارش سلول‌‌های خون، تعیین گروه خون، هپاتیت Cو B، ایدز و سیفلیس طی یک فرآیند یک ساعته پلاکت اهدا خواهند کرد. پلاکت اهدایی در روش پلاکت فرزیس معمولا دو تا سه روز بعد از اهدا در بدن جایگزین می‌‌شود.
مدیر پزشکی اداره کل انتقال خون گیلان با بیان اینکه با افزایش سن جمعیت در کشور نیاز و مصرف پلاکت رشد بیشتری یافته از همه اهداکنندگان خون خواست با هدف تامین این فرآورده که نقش مهمی در کیفیت درمان بیماران دارد پیش قدم شوند.
وی اضافه کرد: در روش پلاکت فرزیس تمامی کیسه‌‌ها و سوزنها کاملا استریل و یک بار مصرف هستند و خون اهدا کننده در هیچ مرحله‌‌ای با دستگاه تماس ندارد و انتقال بیماری‌‌های عفونی از طریق این دستگاه محال است و اهداکنندگان می‌‌توانند با خیال راحت به اهدای این ماده حیات بخش اقدام کنند.
گفتنی است هر اهدا کننده می‌‌تواند با این روش دو بار در هفته و حد اکثر ۲۴ بار در سال پلاکت اهدا کنند با این شرط که بین دفعات اهدا دست کم ۴۸ ساعت فاصله وجود داشته باشد.

گفتگو: مرتضی جلیل نژاد