به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پویشگران گیل:
چهاردهم مهرماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به نام «روز ملی دامپزشکی» نامگذاری شده است؛ روزی که بهانهای است برای بازاندیشی در جایگاه یکی از مهمترین ارکان نظام سلامت کشور؛ یعنی دامپزشکی. انتخاب این روز، تنها یک اتفاق تقویمی نیست بلکه ریشه در تاریخ، فرهنگ و نیازهای حیاتی جامعه بشری دارد.
نگاهی به ریشه تاریخی نامگذاری روز دامپزشکی
در ایران باستان، هر روز از ماه نامی ویژه داشت. روز چهاردهم هر ماه «گوشروز» نامیده میشد. در متون کهن، از فرشتهای به نام «گوشورون» یا «گوش» یاد شده است که موکل بر چهارپایان، حیوانات و نعمتهای دامی بود. باور ایرانیان کهن این بود که گوشورون نگهبان جانوران و ضامن بقای آنان است و انسان باید در برابر حیوانات و نعمات الهی مسئول باشد.
این باور بعدها در متون اسلامی و ادبی نیز بازتاب یافت. در برخی منابع آمده است که روز چهاردهم مهر را روزی فرخنده برای توجه به حیوانات، نگاهبانی از چهارپایان و حتی دیدار دوستان دانستهاند. چنین باورهایی نشان میدهد که حفاظت از حیوانات و سلامت آنها، از گذشتههای دور بخشی از فرهنگ ایرانی بوده است.
در دوره معاصر، با رشد دانش دامپزشکی و ضرورت پاسداشت این حرفه، استادان برجسته دامپزشکی از جمله دکتر حسن تاجبخش پیشنهاد کردند که ۱۴ مهرماه به عنوان «روز ملی دامپزشکی» نامگذاری شود. این پیشنهاد با استقبال جامعه علمی و صنفی مواجه شد و سرانجام در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید. بدین ترتیب، یک سنت دیرینه ایرانی با یک ضرورت علمی و اجتماعی پیوند خورد و امروز به عنوان روز ملی دامپزشکی شناخته میشود.
اهمیت دامپزشکی در جامعه امروز
دامپزشکی تنها علمی برای درمان حیوانات خانگی یا دامها نیست؛ بلکه نقشی چندوجهی و حیاتی در زندگی انسانها دارد. اهمیت این رشته را میتوان در چند محور اساسی بررسی کرد:
۱. سلامت عمومی و پیشگیری از بیماریها
بیش از ۶۰ درصد بیماریهای عفونی انسانها منشأ حیوانی دارند. بیماریهایی مانند تب مالت، هاری، آنفلوانزای پرندگان، تب کریمه-کنگو و بسیاری دیگر، در صورت نبود کنترلهای دامپزشکی میتوانند سلامت جامعه را تهدید کنند. دامپزشکان خط مقدم مبارزه با این بیماریها هستند و با واکسیناسیون، پایش، مراقبتهای بهداشتی و آموزش، مانع شیوع بیماریهای مشترک میان انسان و حیوان میشوند.
۲. امنیت غذایی و سلامت تغذیه
گوشت، شیر، تخممرغ و دیگر فرآوردههای دامی بخش بزرگی از سفره غذایی مردم را تشکیل میدهند. دامپزشکی تضمین میکند که این محصولات عاری از بیماری و آلودگی باشند. نظارتهای دامپزشکی در کشتارگاهها، مراکز لبنی، مرغداریها و دیگر واحدهای تولیدی، ضامن سلامت غذایی و در نتیجه سلامت جامعه است. بدون این نظارتها، امکان گسترش بیماریهای خطرناک از طریق مواد غذایی بسیار بالا خواهد بود.
۳. اقتصاد و توسعه پایدار
دامپروری و پرورش طیور از مهمترین بخشهای اقتصادی ایران است. صادرات فرآوردههای دامی نیز میتواند منبع مهمی از درآمد ملی باشد، اما تنها در صورتی که استانداردهای بهداشتی و دامپزشکی رعایت شود. به بیان دیگر، دامپزشکی نهتنها حافظ سلامت، بلکه پشتیبان اقتصاد ملی است.
۴. حمایت از حیوانات و محیط زیست
دامپزشکان نقشی کلیدی در مراقبت از حیوانات خانگی و حیات وحش دارند. حمایت از حیوانات بیمار یا در معرض انقراض، کنترل جمعیت حیوانات شهری مانند سگ و گربه، و همکاری در پروژههای زیستمحیطی از وظایف مهم این حرفه است.
چالشهای حرفه دامپزشکی
با وجود اهمیت فراوان، حرفه دامپزشکی در ایران و بسیاری از کشورها با چالشهایی مواجه است؛ از جمله کمبود امکانات، ضعف در حمایتهای قانونی، نبود جایگاه شایسته در ساختار نظام سلامت و کمبود آگاهی عمومی از نقش حیاتی دامپزشکی. این مشکلات سبب شده که گاه دامپزشکی کمتر از آنچه شایسته است مورد توجه قرار گیرد.
نقش رسانهها در ارتقای جایگاه دامپزشکی
در عصر اطلاعات، رسانهها نقش بیبدیلی در شکلدهی به افکار عمومی دارند. اهمیت حرفهای مانند دامپزشکی، تنها زمانی بهطور کامل در جامعه درک میشود که رسانهها به درستی به معرفی و تبیین آن بپردازند.
۱. افزایش آگاهی عمومی
بسیاری از مردم هنوز دامپزشکی را محدود به درمان حیوانات خانگی میدانند. در حالی که نقش اصلی این حرفه در سلامت عمومی و امنیت غذایی است. رسانهها میتوانند با تولید برنامههای آموزشی، گزارشهای خبری و مستندهای علمی، دامپزشکی را به عنوان رکن اصلی نظام سلامت معرفی کنند.
یکی از وظایف رسانهها آموزش مردم درباره اهمیت مصرف محصولات دامی سالم و دارای نظارت دامپزشکی است. این آگاهی میتواند تقاضا برای محصولات استاندارد را افزایش دهد و در نتیجه تولیدکنندگان را نیز ملزم به رعایت اصول بهداشتی کند.
رسانهها میتوانند صدای دامپزشکان باشند و مشکلات صنفی و حرفهای آنان را به گوش مسئولان برسانند. انعکاس واقعبینانه فعالیتها، خطرات شغلی و خدمات گسترده دامپزشکان، میتواند جایگاه آنان را در جامعه تقویت کند.
رسانهها میتوانند در زمینه ترویج فرهنگ مسئولیتپذیری نسبت به حیوانات و محیط زیست نقشآفرینی کنند. معرفی اقدامات دامپزشکان در حوزه حمایت از حیوانات و حفاظت از حیات وحش، الگویی برای رفتار مسئولانهتر جامعه خواهد بود.
پس به یاد داشته باشیم که ۱۴ مهر، روز ملی دامپزشکی، فرصتی است تا جامعه بار دیگر به اهمیت این حرفه در ابعاد گوناگون سلامت، اقتصاد، محیط زیست و فرهنگ بیندیشد. تاریخچه این روز نشان میدهد که توجه به سلامت حیوانات ریشه در فرهنگ کهن ایرانی دارد و امروز نیز به عنوان ضرورتی علمی و اجتماعی تداوم یافته است.
دامپزشکی حلقهای جدانشدنی از نظام سلامت است و بدون آن نمیتوان جامعهای سالم، اقتصادی پویا و محیط زیستی پایدار داشت. رسانهها نیز به عنوان پل ارتباطی میان جامعه و دامپزشکان، وظیفه دارند اهمیت این حرفه را به درستی بازنمایی کنند و با فرهنگسازی و اطلاعرسانی، جایگاه واقعی آن را در افکار عمومی تثبیت سازند.
روز ملی دامپزشکی تنها یک روز تقویمی نیست؛ نمادی است از احترام به دانشی که از هزاران سال پیش در فرهنگ ایرانی جای داشته و امروز بیش از هر زمان دیگر برای آیندهای سالم و پایدار به آن نیازمندیم.
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
