معين رمضاني
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی پویشگران گیل:
فضاي مجازي و رسانه‌هايي مانند ماهواره‌ها و حتي بازي‌هاي رايانه‌اي ابزارهايي هستند كه در اين مسير به كار گرفته شده‌اند تا پروژه حيازدايي به ثمر بنشيند كه يكي از مصاديق و نمودهاي بيروني آن بدحجابي است. حجاب و عفاف، از ارزش‌هاي جامعه بشري شمرده مي‌شود و دين مبين اسلام نيز به رعايت عفاف و حجاب بسيار تاکيد دارد. ظهور تکنولوژي‌هاي نوين ارتباطي در عصرحاضر به همراه تحولاتي که در فضاي مجازي بوجود آمده است، بسياري از کارکردهاي خانواده‌ها را دچار اختلال کرده است. مقوله‌اي که در اين ميان،نگراني‌هايي را براي خانواده‌ها به ويژه براي نسل جوان به همراه دارد. اباحي‌گري در فضاي مجازي و قيدناپذيري افراد به ويژه زنان در تعامل و ارتباطات، گسترش روز افزون انتشار تصاوير بدون پوشش شرعي از سوي برخي زنان و دختران در فضاي مجازي، از جمله اين نگراني‌هاست که در جامعه اسلامي يک رفتار پر مخاطره به شمار مي رود. اين رفتار ناشايست، ممکن است از سوي نسل جوان و ناآگاه که دنبال الگويابي هستند تقليد شود. با وجود تمام كم‌كاري‌هاي دروني اما نمي‌توان از نقش عوامل متعدد بيروني كه ريشه باورهاي دروني مردم ما را نشانه گرفته‌اند نيز به سادگي گذشت. فضاي مجازي و رسانه‌هايي مانند ماهواره‌ها و حتي بازي‌هاي رايانه‌اي ابزارهايي هستند كه در اين مسير به كار گرفته شده‌اند تا پروژه حيازدايي به ثمر بنشيند كه يكي از مصاديق و نمودهاي بيروني آن بدحجابي است. فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي امروز به بخش مهمي از زندگي و محيط پيرامون ما تبديل شده‌اند. ويژگي‌ها و قوانين حاكم بر اين فضا موجب مي‌شود تا كم‌كم هويتي مجازي براي كاربران شكل بگيرد و فرد تصور كند در دنيايي خارج از دنياي واقعي قرار دارد كه مي‌تواند بدون نگراني از نگاه و قضاوت ديگران و به دور از دسترسي بازدارنده‌هاي اجتماعي و انتظامي رفتارهايي را تجربه كند كه در سطح جامعه واقعي يا امكان تجربه‌اش را ندارد يا انجام چنين اعمالي ممكن است برايش گران تمام شود. اين مسئله براي كاربران نوجوان و جوان اهميت بيشتري مي‌يابد،چراكه در اين سنين، هنوز هويت افراد به طور كامل شكل نگرفته است. در اين حالت، جوان مرز بين فضاي حقيقي و فضاي مجازي را گم مي‌كند و همانطور كه از محيط پيرامونش تأثير مي‌پذيرد، از فضاي مجازي نيز متأثر مي گردد. از سوي ديگر همانگونه كه موضوعاتي مانند هنجار‌شكني و بدحجابي در فضاي حقيقي از سوي برخي افراد به شكلي سازماندهي شده و براي عادي‌سازي چنين رفتارهايي صورت مي‌گيرد در فضاي مجازي نيز شاهد چنين امري هستيم. ضمن آنكه مبهم بودن هويت و امكان تعريف يك هويت جعلي براي خود مي‌تواند اين موضوع را به شكلي جدي‌تر مطرح كند. بنابراين ممكن است تصاوير نامناسبي كه در فضاي شبكه‌هاي اجتماعي از زنان و دختران به اشتراك گذاشته مي‌شود هيچ ارتباطي با صاحب پروفايل مزبور نداشته باشد اما مي‌تواند موجب عادي‌سازي و حيازدايي شده و بسياري از زنان و دختران ديگر را نيز براي به اشتراك گذاشتن تصاوير بدحجاب يا بي‌حجابشان ترغيب كند. از همين روست كه گاهي وقت‌ها مي‌بينيم افرادي كه در سطح جامعه با حجاب قابل قبولي ظاهر مي‌شوند و چندان بدحجاب به شمار نمي‌آيند اما تصاوير بسيار نامناسبي از خود در فضاي مجازي به نمايش مي‌گذارند. در سطحي جدي‌تر حتي شبكه‌هاي اجتماعي و اپليكيشن‌هايي كه امكان تشكيل گروه و گفت‌وگوهاي آنلاين را در اختيار كاربران قرار مي‌دهند محمل خوبي براي طرح شبهات و ترويج باورهاي انحرافي است. موضوعي كه مي‌تواند زير‌بناي ارزش‌ها و باورهاي افراد را دچار تزلزل جدي كند و از آنجايي كه در سطح جامعه كمتر محملي براي پاسخگويي به سؤالات و شبهات اعتقادي وجود دارد اين سؤالات بي‌پاسخ خود زمينه را براي كنار گذاشتن اعتقادات و شكستن هنجارها بيش از پيش فراهم مي‌آورد و بذري كه در فضاي مجازي براي هنجار‌شكني و زير پا گذاشتن باورها و ارزش‌هاي اعتقادي كاشته شده با شكسته شدن مرز بين فضاي حقيقي و فضاي مجازي در محيط اجتماعي واقعي‌مان هم انعكاسي جدي پيدا مي‌كند. رفتارهاي کاربراني که در فضاي مجازي،غيرعفيفانه يا کمتر همراه با عفاف است، گاه به نيّت خصومت با عفاف و حجاب و به گونه عامدانه به خلاف عفاف و حجاب است. گاهي هم نيز اين کار با قصد و نيّت بي‌احترامي به عفّت و حجاب صورت نمي‌گيرد، أمّا نتيجه‌اي که از آن رفتار حاصل مي‌شود، به خلاف عفاف و حجاب است، يعني کاربران به دليل ناآگاهي يا نداشتن سواد فضاي مجازي، مرتکب چنين خطاهايي مي‌شوند.
بنابراين حجم بالاي تصاوير بدحجابي در شبکه‌هاي اجتماعي موجب مي‌شود تا اين تصوّر اشتباه در کاربران ناآگاه شکل گيرد که تمام جامعه اينگونه‌اند و بدحجابي يک رفتار عمومي و عرفي است و اين موضوع دقيقاً ترفندي است که در جريان جنگ نرم بر عليه ارزش‌هاي اسلامي از جمله حجاب مورد استفاده قرار مي گيرد در فضاي واقعي، در جامعه ايران، قواعد عرفي و قانوني مشخّصي براي مثال در خصوص رعايت حجاب وجود دارد. اين قواعد در فضاي مجازي، يا به صورت اندکي به نمايش گذاشته مي‌شوند و يا اصلاً به نمايش گذاشته نمي‌شوند، تا جايي که انتشار و تماشاي عکس بي‌حجاب، براي بسياري از کاربران، امري طبيعي و به هنجار در فضاي مجازي به شمار مي‌آيد. مجازات کشف حجاب در فضاي مجازي با کشف حجاب در فضاي جامعه متفاوت است. در فضاي مجازي به دليل گستردگي اين فضا کشف حجاب از مصاديق ترويج بي‌عفتي و بي‌بندباري در فضاي عمومي محسوب مي‌شود و اگر فردي که کشف حجاب کرده از افراد سرشناس و سلبريتي باشد ميزان و نوع جرم با شرايط طبيعي و معمولي متفاوت است و مجازات و جريمه سنگين تري براي آن در نظر گرفته مي‌شود. منتهي بايد توجه داشت اگر در قانون براي اين عمل مجرمانه مجازاتي در نظر نگرفته باشد، داستان عمومي به عنوان مدعي العموم مي تواند وارد عمل شود. براساس فصل چهارم ماده 14 قانون جرايم رايانه اي گذاشتن عکس کشف حجاب در فضاي مجازي از مصاديق انتشار تصاوير مستهجن يا ترويج بي‌بندوباري در فضاي عمومي جامعه تلقي مي‌شود و مشمول مجازات است. و بر اساس متن صريح قانون مذکور هرکس به وسيله سامانه‌هاي رايانه‌اي يا مخابراتي يا حامل‌هاي داده محتويات مستهجن را منتشر، توزيع يا معاوله کند يا به قصد تجارت يا افساد توليد يا ذخيره يا نگهداري کند، به حبس از 91 روز تا دوسال يا جزاي نقدي از پنج ميليون ريال تا چهل ميليون ريال يا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
گردآورنده: “معين رمضاني” کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسي
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
