پژوهشگر فرهنگ عامه گیلانی؛
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پویشگران گیل:
رئیس مؤسسه فرهنگ گیل کوچصفهان با تسلیت فرا رسیدن شب های لیالی قدر به برخی رسوم مذهبی و آیینی مردم گیلان گفت: یکی از آئین های مذهبی قدیمی و به جا مانده در بخش کوچصفهان گیلان مراسم احیاء خوانی در شب های قدر با قدمتی بیش از یکصدسال است که بعد از اطعام افطار و شام به صورت خانه به خانه شروع شده و تا هنگام سحر ادامه داشته است. پژوهشگر فرهنگ عامه و گیلان شناس با بیان اینکه آئین احیاء خوانی برای عزادرای حضرت علی( ع) از شب ضربت خوردن آغاز و تا شب سوم احیا(روز شهادت امام) اجرا می شد، گفت: ساکنین منطقه «کدوسرا» و «سده» رسم‌شان است که وقتی اعضای خانواده برای احیا به مسجد می‌روند یک نفر حتما باید در خانه برای میزبانی احیا خوان بماند، و بر این باور بودند که احیا خوان فرستاده (مهمانی) از سوی آقا امیرالمؤمنین (ع) است. نظرخواه اظهار کرد: آئین احیاخوانی در روستاهای کدوسرا، سده، حشکوا، پیرموسی، طارمسر، فشتم و دیگر روستاهای کوچصفهان در دهه های پیشین اجرا می شد. حمید نظرخواه علیسرایی اضافه کرد: همچنین این سنت در برخی از روستاها همچون بازقلعه ملک، بازقلعه اکبر، کیاسرا و نشرودکل بخش سنگر نیز انجام میشد چون احیاء خوان های کوچصفهانی به دلیل همجواری با روستاهای سنگر به آن منطقه می‌رفتند. نظرخواه در ادامه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره برگزار کنندگان این سنت، به برخی از احیاء خوان‌های قدیم مانند مرحوم مشهدی محمدحسین دانشور کدوسرائی، مرحوم قربانعلی رهبر کدوسرائی، مرحوم عباس فخر فشتمی، مرحوم غلامعلی نورانی سدهی، مرحوم سید جلیل ابراهیم پور کدوسرائی، رمضان دانشور کدوسرائی اشاره کرد و گفت: رمضان دانشور کدوسرائی در حال حاضر آخرین احیاخوانی است که در قید حیاط بوده و ازین رسم و سنت خاطراتی دارد. احیاء خوان‌ها: وی گفت: احیاء خوان ها در شب‌های نوزدهم و بیست و یکم دو نفر بودند که یکی احیاء خوان و دیگری کیسه‌کش بود و در شب بیست و سوم به صورت سه نفر که نفر سوم به عنوان همخوان حضور پیدا می کرد. نظرخواه ادامه داد: احیاء خوان‌ها بعد از صرف افطار و شام حدود ساعت ۱٠ شب با فانوس و چوب دستی که از آن به عنوان عصاء استفاده می‌کردند در شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم خانه به خانه می‌رفتند و اشعاری را در وصف امام اول شیعیان حضرت علی(ع) می خوانند. وی تصریح کرد: احیاء خوان ها اشعار را متناسب با شب های ضربت خوردن، شهادت و سوم امام می خواندند و از سوی صاحبخانه مقداری برنج دریافت می‌کردند. نظرخواه با بیان اینکه، این آئین تا دهه ۶۰ در روستاهای کدوسرا و سده اجرا میشد، گفت: بر اساس تحقیقات میدانی و اطلاعات به دست آمده منشاء آئین احیاء خوانی روستای کدوسرا بوده است. احیاء خوان‌ها به صورت ناشناس و در تاریکی می‌خوانند و صاحبخانه به هنگام شنیدن صدای احیاء خوان چراغ خانه را خاموش می کردند و در پایان به احیا خوان‌ها برنج و غیره می‌دادند. شب نوزدهم وی به برخی از اشعاری که در این شب ها خوانده میشد اشاره و افزود: به محراب عبادت خفته در خون بوتراب امشب ستون پایه اسلام از کین شد خراب امشب تو گویی خاک محراب عبادت مشک بی زان شد علی از خون سر پاشیده چون آنجا گلاب امشب ادامه دارد .. مثلا در شب بیست و یکم می‌خواندند؛ شیعیان بهر علی زاری کنید خون دل از دیدگان جاری کنید ابن ملجم زد چو تیغ از راه گین می شکافت ماه امیرالمؤمنین(ع) ادامه دارد…. یا در شب بیست و سوم می‌خواندند؛ قنبری مو قنبری مو قنبری (همخوانی) نادعلی ین علی ین یا علی قنبر بی دل شده چون بلبلی تا به کسانی فکند قلقلی ورد زبانم همه شب تا سحر تا که زنم سکه ی دانشوری زینب محزون چون شنید این صدا زد به سر خویش بگفت یا عبا ادامه دارد… این نویسنده و پژوهشگر در پایان از اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان خواستار پیگیری و ثبت آئین احیا خوانی در روستای کدوسرا کوچصفهان شد که قدمتی بیش از یکصد سال دارد و می‌توان به عنوان یک میراث معنوی در فهرست آثار ناملموس به ثبت ملی برساند. وی با بیان اینکه این آئین تا دهه ۶۰ اجرا می شد و اکنون منسوخ شده است تاکید کرد: با توجه به اینکه احیا خوان‌ها به صورت ناشناس بودند و در تاریکی شب می‌خواندند، کسی آن ها را نمی شناخت و عکسی از اجرای آنان در دسترس نیست.
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
